CỘNG ĐỒNG KINH TẾ ASEAN
(ASEAN ECONOMIC COMMUNITY - AEC)
I. Thông tin chung về AEC
| GDP | Năm 2007: 1,3 nghìn tỷ USD
Năm 2014: 2,6 nghìn tỷ USD
Đứng thứ 7 thế giới và thứ 3 châu Á
|
| GDP đầu người | Năm 2007: 2.343 USD
Năm 2014: 4.135 USD
|
| Dân số | Năm 2014: 622 triệu dân
Đứng thứ 3 thế giới sau Trung Quốc và Ấn Độ
|
| Cơ cấu dân số | Năm 2014: 53% dưới 30 tuổi so với 39% của Đông Á và 34% của châu Âu
|
| Tổng thương mại | Năm 2007: 1,6 nghìn tỷ USD
Năm 2014: 2,5 nghìn tỷ USD
|
| Các đối tác thương mại chính | Thương mại nội khối chiếm tỷ trọng lớn nhất năm 2014:
• ASEAN: 24%
• Trung Quốc: 14%
• EU: 10%
• Nhật Bản: 9%
• Hoa Kỳ: 8%
|
| Tổng FDI | Năm 2014: 136 tỷ USD chiếm 11% FDI toàn thế giới
Cơ cấu nguồn vốn FDI 2014
• EU: 21%
• Nội khối ASEAN: 18% (24 tỷ USD)
• Nhật Bản : 10%
• Hoa Kỳ: 10%
• Trung Quốc: 7% |
II. Lịch sử hình thành AEC:
- Năm 1992: khái niệm hội nhập kinh tế ASEAN lần đầu tiên được đưa ra trong Hiệp định khung về Thúc đẩy Hợp tác Kinh tế ASEAN ký tại Singapore. Hiệp định này nhấn mạnh tầm quan trọng trong hợp tác trong các lĩnh vực thương mại, công nghiệp, năng lượng và khoáng sản, tài chính và ngân hàng, thực phẩm, nông nghiệp và lâm nghiệp, giao thông và truyền thông.
- Năm 1992: Hiệp định về Chương trình Ưu đãi Thuế quan có hiệu lực chung (CEPT) được ký kết, sau đó được thay thế bởi Hiệp định về Thương mại Hàng hoá ASEAN 2010
- Năm 1995: Hiệp định khung về Dịch vụ ASEAN được ký kết
- Năm 1998: Hiệp định khung về Đầu tư ASEAN được ký kết, sau đó được thay thế bởi Hiệp định Đầu tư toàn diện ASEAN 2012
- Năm 2003: Tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN 9, các nhà lãnh đạo ASEAN lần đầu tiên tuyên bố mục tiêu hình thành một Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC). Mục tiêu này cũng phù hợp với Tầm nhìn ASEAN 2020 thông qua vào năm 1997 với mục tiêu phát triển ASEAN thành một Cộng đồng ASEAN.
- Năm 2006: Tại cuộc họp các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 38, Kế hoạch tổng thể xây dựng AEC (AEC Blueprint) đã được đưa ra với các mục tiêu và lộ trình cụ thể cho việc thực hiện AEC.
- Năm 2007: Tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 12, các nhà lãnh đạo ASEAN đã đồng ý đẩy nhanh việc hình thành AEC vào năm 2015 thay vì 2020 như kế hoạch ban đầu
- Ngày 22/11/2015: Tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 27, các nhà lãnh đạo ASEAN đã ký kết Tuyên bố Kuala Lumpur về việc thành lập AEC
III. Mục tiêu
IV. Bản chất AEC
- Mặc dù được gọi với cái tên “Cộng đồng kinh tế”, AEC thực chất chưa thể được coi là một cộng đồng kinh tế gắn kết như Cộng đồng châu Âu (EC) bởi AEC không có cơ cấu tổ chức chặt chẽ và những điều lệ, quy định có tính chất ràng buộc cao và rõ ràng như EC
- AEC thực chất là đích hướng tới của các nước ASEAN thông qua việc hiện thực hóa dần dần 04 mục tiêu kể trên (trong đó chỉ mục tiêu 01 là được thực hiện tương đối toàn diện và đầy đủ thông qua các Hiệp định và thỏa thuận ràng buộc đã ký kết, các mục tiêu còn lại mới chỉ dừng lại ở việc xây dựng lộ trình, khuôn khổ, thực hiện một số chương trình và sáng kiến khu vực).
- AEC là một tiến trình hội nhập kinh tế khu vực chứ không phải là một Thỏa thuận hay một Hiệp định với các cam kết ràng buộc thực chất. Tham gia vào các mục tiêu của AEC là hàng loạt các Hiệp định, Thỏa thuận, Chương trình, Sáng kiến, Tuyên bố… giữa các nước ASEAN có liên quan tới các mục tiêu này. Những văn bản này có thể bao gồm những cam kết có tính ràng buộc thực thi, cũng có những văn bản mang tính tuyên bố, mục tiêu hướng tới (không bắt buộc) của các nước ASEAN.
- Việc hiện thực hóa AEC đã được triển khai trong cả quá trình dài trước đây (thông qua việc thực hiện các cam kết tại các Hiệp định cụ thể về thương mại đã ký kết giữa các nước ASEAN) và sẽ được tiếp tục thực hiện trong thời gian tới (tiếp tục thực hiện theo lộ trình các Hiệp định, Thỏa thuận đã có và các vấn đề mới, nếu có).
V. Thực hiện AEC
Để đánh giá việc thực hiện các biện pháp trong Kế hoạch tổng thể thực hiện AEC (AEC Blueprint), các nước ASEAN đã xây dựng Biểu đánh giá thực hiện AEC – AEC Scorecard.
AEC Scorecard thực chất là một hệ thống danh sách kiểm tra dạng “có hay không” để xác định một nước “có hay không” thực hiện các biện pháp trong AEC Blueprint.
Ban đầu, danh sách các biện pháp trong AEC Scorecard bao gồm 316 biện pháp trong AEC Blueprint. Nhưng danh sách này liên tục được rà soát và cập nhật để phù hợp hơn với tiến trình thực hiện AEC. Cho tới thời điểm hiện tại (tháng 12/2015), danh sách các biện pháp trong AEC Scorecard đã lên tới 611 biện pháp.
Đây là các biện pháp ưu tiên thực hiện nhằm nhanh chóng hình thành AEC. Các biện pháp này rất đa dạng, bao gồm từ việc ký và thông qua các hiệp định khu vực đến các hoạt động hỗ trợ nhằm thực thi các cam kết khu vực. Để được chấm điểm là thực hiện đầy đủ thì một biện pháp phải được thực hiện bởi cả 10 nước thành viên ASEAN.