Việc hình thành một trung tâm logistics hiện đại tại Cần Thơ được xem là giải pháp trọng tâm để tháo gỡ những nút thắt trong chuỗi cung ứng và tạo động lực phát triển mới cho toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).
Mặc dù có vị trí cửa ngõ kết nối thủy, bộ, cảng biển và hàng không quan trọng, ngành logistics tại Cần Thơ và ĐBSCL vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn về hạ tầng và cơ chế.
Điểm nghẽn cản trở mục tiêu Trung tâm Vùng
Theo Sở Tài chính TP. Cần Thơ, thành phố chưa có một trung tâm logistics quy mô vùng với đầy đủ chức năng tích hợp (kho lạnh, kho ngoại quan, thông quan, quản trị số). Hoạt động logistics hiện nay chủ yếu phân tán và dựa trên các kho bãi nhỏ lẻ của tư nhân.
Các hạn chế về hạ tầng là nguyên nhân chính:
Hạn chế Thủy và Bộ: Hệ thống cầu vượt sông có độ tĩnh không thấp, cản trở tàu lớn di chuyển. Luồng thủy nội địa bị bồi lắng phù sa, cùng với kênh Quan Chánh Bố có quy mô nhỏ, khiến tàu lớn phải đi một chiều chậm, làm tăng thời gian và chi phí vận chuyển.
Cảng Cái Cui: Dù là cảng lớn nhưng chưa được khai thác tương xứng do hạn chế kết nối.
Tải trọng thấp: Nhiều cầu và tuyến đường bộ vẫn áp dụng quy định tải trọng thấp, hạn chế xe container, buộc hàng hóa phải trung chuyển tốn kém qua TP. Hồ Chí Minh để xuất khẩu.
Phó Giám đốc Sở Công thương TP. Cần Thơ, ông Huỳnh Thanh Sử, khẳng định chính những hạn chế này đã làm giảm nghiêm trọng khả năng cạnh tranh của hàng hóa ĐBSCL.
Lộ trình phát triển chiến lược
Để hiện thực hóa mục tiêu trở thành “đô thị hạt nhân vùng Đồng bằng sông Cửu Long” theo Nghị quyết 59-NQ/TW, TP. Cần Thơ đang tập trung vào các giải pháp đồng bộ và có tính chất hạt nhân:
1. Hoàn thiện hạ tầng giao thông đa phương thức.
2. Kêu gọi đầu tư trung tâm Logistics hiện đại:
Thành phố ưu tiên kêu gọi đầu tư các dự án trọng điểm, bao gồm:
· Trung tâm logistics hạng II gắn với cảng Cái Cui (quy mô 100 ha).
· Trung tâm logistics hàng không gắn với cảng hàng không quốc tế Cần Thơ (quy mô 100 ha).
· Trung tâm liên kết sản xuất chế biến thực phẩm nông sản vùng ĐBSCL (quy mô 250 ha), tập trung vào kho lạnh và công nghệ bảo quản tiên tiến.
3. Dự án Chiến lược Quốc gia:
Thành phố kiến nghị Chính phủ sớm phê duyệt và ưu tiên cấp vốn cho dự án cảng biển nước sâu Trần Đề, xem đây là dự án chiến lược quốc gia nhằm chia sẻ áp lực với cụm cảng TP. Hồ Chí Minh, Cái Mép - Thị Vải và phục vụ trực tiếp xuất khẩu cho toàn vùng.
TS. Nguyễn Minh Phúc (Trường Đại học Ngoại thương) nhận định, việc định vị Cần Thơ trở thành trung tâm logistics vùng là bước đi chiến lược theo mô hình tập trung - tích hợp. Điều này sẽ giúp khắc phục điểm yếu phân tán, đồng bộ hóa luồng hàng, và biến Cần Thơ thành “trục xoay” kết nối hiệu quả giữa logistics nội vùng và quốc tế, nâng cao sức cạnh tranh tổng thể cho ĐBSCL.